Het is intussen meer dan een halve eeuw geleden dat Van Cleef & Arpels, dat in 1906 in Frankrijk werd opgericht, de eerste boetiek opende in Japan (1973). Het Maison heeft altijd een speciale band gehad met de traditionele Japanse kunst en cultuur. Deze dialoog tussen de Franse decoratieve kunsten en het aloude Japanse artistieke vakmanschap is nog steeds gaande.

In 2004 kreeg de vlinder, een van de historische motieven van Van Cleef & Arpels, een nieuwe vorm: een gelakte Butterfly-broche.  Dit stuk is de vrucht van de samenwerking van het Maison en de Japanse kunstenaar Junichi Hakose. Hakose combineert in zijn atelier in Wajima, in de prefectuur Ishikawa, het traditionele ambacht van de regio, Wajima-nurigenaamd, met zijn eigen visie op lakwerk.

Hij verrijkt zijn creaties met elementen als maki-eschilderwerk (waarbij goud- of zilverpoeder over de creatie wordt gestrooid) of radenwat een sterke weerklank heeft met hoeveel belang het Maison zelf hecht aan tradities en, Métiers d'art. De collectie is sindsdien verder uitgebreid met nieuwe ontwerpen van gelakte vlinders die de harmonieuze versmelting van het erfgoed van het Maison en het traditionele Japanse vakmanschap belichamen.

Noch Hakose, noch zijn dierbaren raakten gewond toen Japan op 1 januari werd getroffen door een aardbeving. Het atelier van de kunstenaar liep wel zware schade op. Het Maison staat sindsdien constant in contact met Hakose en zijn team om te helpen met de wederopbouw.

“We hebben al 20 jaar de eer om met Junichi Hakose samen te werken”, aldus Nicolas Bos, voormalig directeur van Van Cleef & Arpels, in 2024.   “Als Maison streven we naar het behoud van savoir-faire, we willen hem dan ook onze volledige steun bieden. ”

Deze ontmoeting van sieraden en traditionele Japanse culturele elementen maakte de weg vrij voor een unieke samenwerking. Deze vlinders van geel- en witgoud, parelmoer en diamanten worden gemaakt in Frankrijk en daarna zorgvuldig met de hand versierd door Hakose met Japans lakwerk en de maki e-techniek.  Elk uniek patroon op de vleugels van deze limited-edition stukken is het resultaat van een indrukwekkende reeks technieken:  het Japans lakwerk tot de decoraties (maki-e, raden, rankakuen andere) – de gelakte vlinder is een werk van de lange adem.

De gelakte vlinders staan al 20 jaar voor de constante ontwikkelingen die voortvloeien uit de dialoog tussen deze twee culturen. Hakose legt uit: “Terwijl Europeanen meestal steeds meer elementen toevoegen, streven Japanners er altijd naar het aantal elementen te beperken of dingen helemaal weg te laten. Het resultaat van deze dialoog wordt duidelijk in het ontwerp van de gelakte vlinders. De Japanse cultuur heeft een eigen charme, maar ik zou de Franse cultuur graag willen begrijpen en de communicatie tussen beide willen vergemakkelijken."

Sinds de lancering van de collectie werden er al 46 verschillende ontwerpen gemaakt dankzij Hakose's constante betrokkenheid en tekeningen van ‘Japanse voorwerpen’. In het begin richtte de kunstenaar zich vooral op traditionele patronen, maar recentelijk bedenkt hij ook moderne taferelen, zoals gebouwen en landschappen. Ze weerspiegelen de opvatting van Hakose dat elk kunstwerk een verhaal vertelt. “Er is het verhaal van het productieproces met onder andere de gebruikte technieken”, vertelt hij, “en een ander verhaal over het motief dat je daarmee maakt. Dit maakt deel uit van sieradenuniversum, zoals blijkt uit de geschiedenis van Van Cleef & Arpels.”

De talrijke stukken tekenen het universele karakter van deze samenwerking. Eén stuk weerspiegelt Hakose’s moderne interpretatie van traditionele Japanse patronen, zoals de Ichimatsu Edo Komon , die doen denken aan de straten in Europese steden, terwijl een ander stuk de sfeer van nieuwjaarsvieringen oproepen met ontwerpen die inspelen op yukizuri-touwen, een traditionele methode die inHokuriku (noord-Japan) wordt gebruikt om bomen te beschermen tegen de sneeuw.  Aangezien de tint van lakwerk kan variëren al naargelang het omgevingslicht, kunnen de motieven vrijelijk worden geïnterpreteerd. Ze dienen als bruggen tussen verschillende culturen, waarbij ze zelf de aanzet geven tot het ontstaan van nieuwe verhalen.

De natuur is een veelzijdige inspiratiebron die Van Cleef & Arpels al sinds haar oprichting nauw aan het hart ligt. De creaties stralen stuk voor stuk levenskracht en beweging uit, of ze nu doen denken aan de veranderende seizoenen of de poëzie van een ontluikende bloem. In de ontwerptradities van het Maison zijn vlinders altijd prominent aanwezig geweest. Soms worden ze uitgebeeld met abstracte contouren. Hun sierlijk fladderende vleugels en magische metamorfose zijn een constante bron van verbeeldingskracht voor het Maison.

De energieke dans van dit diertje kan dankzij Japanse technieken worden overgebracht in delicate, verfijnde stukken. Kleine en grote stukjes eierschaal moeten zorgvuldig volgens een specifiek patroon worden geschikt en er is naast concentratie en expertise een uiterst dun penseel nodig om in één enkele beweging bijzonder dunne lijntjes te trekken. Hakose:  “Het was niet makkelijk voor me om de handtrommels en ballen te tekenen. Als de lijn niet mooi strak is, werkt het niet, en voelt het resultaat levend aan. Voor het resultaat dat ik wil bereiken, moet de lijn niet zomaar worden neergezet, maar strak worden getrokken met het penseel.”

Om motieven te maken met de fijngestampte schalen van kwarteleitjes schikt en plaatst Hakose de fragmenten, waarvan sommige maar net iets groter zijn dan een stofdeeltje, op deskundige wijze tot een patroon. Net als de andere stukken van de Japanse kunstenaar worden deze bijzonder fijne, gelakte vlinders gemaakt met diverse geavanceerde technieken die het oppervlak doordrenken met dynamiek en levenskracht.

Frans en Japans vakmanschap berusten beide op het idee om voorwerpen te maken die 'charme en functionaliteit combineren'. Net zoals sieraden feller gaan schitteren als ze worden gedragen, wordt lakwerk ook fraaier als het wordt gebruikt. Hakose legt uit: “Zelfs als ik een traditioneel patroon teken aan de hand traditionele technieken, wil ik nog steeds iets hedendaags maken of iets wat ook in de toekomst nog relevant is. Zo worden tradities doorgegeven.” Deze gelakte vlinders zijn de eerste sieradencreaties van Hakose en bieden de cultuur van een ander land een zeldzame mogelijkheid de Japanse tradities te stimuleren en aan te moedigen nieuwe aspecten te ontdekken.

Deze gelakte vlinders fladderen nu de hele wereld rond en zijn het resultaat van een succesvolle samenwerking van Japan en Frankrijk. Ze zetten hun metamorfose ongetwijfeld voort en blijven elkaars tradities stimuleren.